In gesprek met Bendt Eyckermans

Bendt Eyckermans studeerde in 2016 af als schilder aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Hij is geboren met kunstenaarsbloed, als kleinzoon en zoon van beeldhouwers Lode en Barthold Eyckermans. Die geschiedenis is tastbaar in het atelier, waar ik met hem afsprak op een maandmorgend bij het niet-zo-ochtendgloren. We zijn er omringd door sculpturen en schilderijen, her en der verspreid en allemaal met hun eigen geschiedenis en verhaal.

De focus van ons gesprek ligt niet alleen op zijn carrière als schilder, maar vooral op zijn liefde voor films en hoe deze passie zijn leven en werk altijd heeft beïnvloed. Bendt werd onlangs gevraagd om jurylid te zijn voor de categorie Internationale Kortfilm van Film Fest Gent, het belangrijkste fimfestival in België dat naar jaarlijkse traditie in september 2022 plaatsvond. Het is in het kader van die taak, die hij vol enthousiasme volbracht, dat ik met hem rond de tafel ging zitten.

Hopelijk halen jullie evenveel plezier uit het luisteren als ik had in het gesprek zelf. Only one way to find out!

Klik hier voor de opname. [enkel in het Engels]

Voor degene die graag het interview uitgeschreven lezen, kan je hier een Nederlandse vertaling vinden. Veel leesplezier!

Je werd gevraagd als jurylid voor Film Fest Gent, voor de Short Film categorie. Je bent een gekend schilder, iedereen kent je naam, maar ik zou vandaag graag willen focussen op je passie voor films. Voor we specifiek beginnen praten over je deelname aan Film Fest Gent, verneem ik graag waarom films een belangrijke rol spelen in je leven en waar deze interesse vandaan komt.

Waar en wanneer begon je liefde voor film?

Waarschijnlijk als kind, wanneer je mee mocht naar de cinema met je familie of vrienden. Maar ik herinner me ook nog levendig dat, toen ik als kind naar ben werd gestuurd – veel te vroeg natuurlijk – ik de tv op de achtergrond nog kon horen. Je hoort heel wat geluiden die je aandacht trekken en intrigeren. Later mocht ik dan eindelijk meekijken naar de magie op het scherm, en doordat ik nog geen ondertitels kon lezen, waren het enkel de bewegende beelden die ik vol bewondering bekeek.  Ik vroeg constant aan mijn mama en papa wat de acteurs zeiden en hun uitleg maakte de ervaring enkel nog rijker. Ik weet het niet, het is moeilijk te pinpointen wanneer de fascinatie voor films is begonnen. Ik kan alleen maar zeggen dat mijn interesse al van een jonge leeftijd gewekt was.

Is er een bepaalde film die je je herinnert van je kindertijd die je deed beseffen hoe prachtig cinema en films kunnen zijn?

Waarschijnlijk Apocalypse Now, wat waarschijnlijk niet de meest kindvriendelijke film was, maar waar de fascinatie voor geluid in films bij mij begonnen is. Zo heeft de soundtrack van The Doors een grote indruk achtergelaten en was ik onder de indruk van de draaiende ventilator die in de beginscène overgaat in het beeld en geluid van een helikopter. Dat zorgde dat ik meteen helemaal in de film zat. En dan is er natuurlijk ook de schoonheid van cinematografie, het gebruik van kleur en getransporteerd worden in dit volledig andere, exotische wereld die je niet gewoon bent.

Heb je een favoriete regisseur momenteel of, iets moeilijker, een favoriete film?

Je kan me deze vraag vandaag en morgen stellen, en je zal elke keer een ander antwoord krijgen. Hetzelfde met regisseurs. Ik wil niet een fan zijn van slechts één persoon zijn, ik wil een fan zijn van cinema en film in het algemeen.

Wat zegt je gevoel dan vandaag?

Mijn gevoel vandaag… Ik zag onlangs een shortfilm van John Smith. Het is een kortfilm gemaakt in de jaren ’80 over gentrificatie in Londen en over hoe gebouwen worden afgebroken en terug opgebouwd voor nieuwe woningprojecten. Het was duidelijk een kortfilm, te zien in hoe het gefilmd was, hoe het geluid geïntegreerd werd en hoe de dialogen en het narratief tot stand kwamen. Het was werkelijk schitterend. Maar ik ben even de naam vergeten.

Ga je nog vaak naar de cinema of geef je toe aan de Streaming Craze die ons momenteel overspoelt?

Allebei. Het is belachelijk op hoeveel verschillende platformen ik geabonneerd ben. Maar elke verjaardag geeft altijd iemand me wel een aantal cinematickets cadeau, omdat iedereen weet hoe graag ik naar de cinema ga.

Kan je een film aanraden die momenteel in de cinema loopt of binnenkort zal verschijnen? Misschien iets dat je zag tijdens Film Fest Gent?

Ja, ik kan de winnaar van de internationale prijs op Film Fest Gent aanraden. Die heet Neighbour Abdi en was schitterend omdat het zo onconventioneel was in zijn storytelling. Van begin tot einde was ik aan het lachen omdat het volgens mij even leuk was de film te zien als de makers hadden met het opnemen en monteren. En de kijker zal heel verrast zij met hoe het verhaal uiteindelijk wordt voorgesteld.

Laten we nu dan even de focus leggen op Film Fest Gent. Je werd gevraagd als jurylid. Wanneer spraken ze je hierover aan en waarom denk je dat ze jou hebben uitgekozen?

Ze vroegen het me een aantal maanden geleden, ik denk dat het rond mei was. Ik weet dat iemand van de organisatie een fan is van mijn werk en me voorstelde als potentiële kandidaat. Op die manier ging de bal dan waarschijnlijk aan het rollen. En ze zagen ook het filmische aspect in mijn visuele storytelling, mijn schilderijen. Dus ik denk dat ze een dynamische, interessante combinatie van verschillende profielen voor ogen hadden als jury.

Was het de eerste keer dat je zoiets deed of heb je dit nog al gedaan?

Dit was de eerste keer, ja.

Hoe ging het in zijn werk, wat was het proces?

Je krijgt een hele reeks kortfilms voorgeschoteld. Het komt eigenlijk neer op een marathon van kortfilms voor drie dagen, maar dan verdeeld in verschillende blokken. Na elk blok bespreek je kort onder elkaar wat je vond van de films en de laatste dag, op zondag, heb je een algemene discussie over je top 3. Wij besloten elke kortfilm onder de loep te nemen op zondag. Elk van ons had hun favorieten en dan moesten we deze verdedigen en onze keuze onderbouwen. Je moest de andere dan eigenlijk proberen overtuigen.

Je spreekt over een marathon. Hoeveel films denk je dan gezien te hebben in totaal?

Van de internationale categorie waren er ongeveer 16 kortfilms in totaal. Van de studentencategorie waren het er ongeveer 20.

Veel om uit te kiezen dus. Er waren drie juryleden, was de conclusie over de uiteindelijke winnaar snel getrokken of ging er een heftige discussie aan vooraf?

We kwamen allemaal goed met elkaar overeen en we merkten dat we een gelijkaardige smaak hadden. Maar we hadden wel duidelijk onze eigen favorieten die we moesten verdedigen. Het is al bij al vlot verlopen en we kwamen zonder kleerscheuren tot een unaniem resultaat.

Wat betekende deze ervaring voor jou en wat denk je dat je eruit hebt gehaald? Zal het je toekomstig werk beïnvloeden?

Ik was onder de indruk van de kwaliteit van de studentenfilms. Dit is de nieuwe generatie studenten die de toekomst voorstellen van de Belgische cinema. Het ziet er alvast erg veelbelovend uit! De producties waren van zo’n hoge kwaliteit en waarde dat het alleen nog maar beter kan worden. Voor mij persoonlijk kan ik zeggen dat ik de verschillende perspectieven heel inspirerend vond. En dan heb ik het over zowel de perspectieven van de kandidaten als die van de andere juryleden. Hoe zij naar films keken, hun discussiepunten op tafel legden en hoe ze hun kritiek uitten was een openbaring voor mij.

Welke achtergrond hadden de andere twee juryleden.

De ene was ook een artiest, een animator, en de andere was een filmrecensent van beroep.

Nu gaan we het even hebben over de link tussen film en je kunstwerken. Eerst en vooral: je besliste voor de opleiding schilderkunst te gaan, iets anders dan waar je vader en grootvader voor kozen. Heb je er ooit ook aan gedacht om film te studeren? En hoe ben je uiteindelijk aan de Academie terechtgekomen?

Ik las over ander filmregisseurs die ook hun start vonden in de schilderkunst. Grote namen zoals Bresson en David Lynch, bijvoorbeeld. Zij startten als schilder vóór ze de overstap maakten om als regisseur aan de slag te gaan. Dat vond ik een interessant uitgangspunt. Ik wou graag een eerste introductie in kleur en compositie en een visuele manier om storytelling te introduceren in figuratieve schilderijen. Dus ik dacht dat schilderen een goed startpunt zou zijn, maar verder dan deze stap ben ik dus nog niet geraakt. Ik werd er wat verslaafd aan.

Is het iets dat je nog altijd overweegt, de stap maken naar de cinematografische wereld?

Ja, zeker!

Hoe integreer je het cinematografische in je kunstwerken? Heb je voorbeelden of kan je even beschrijven hoe je probeert je schilderijen zo visueel en filmisch mogelijk te maken?

Ik denk veel na over: hoe kan ik zoveel vertellen in slechts één afbeelding? Ik denk dat het cinematografisch gedeelte vooral bij de kijker ligt, die het schilderij observeert. Mijn vraag wordt dan: hoe kan ik de kijker triggeren om zich meer in te beelden dan wat zichtbaar is op het doek. Het doel is om mijn publiek te laten fantaseren over hoe een beweging begonnen is en waar ze naartoe gaat, waarom bepaalde details in mijn beeld uitgelicht worden… Ik creëer altijd in de hoop dat er meer wordt ingebeeld dan wat zichtbaar is.

Heb je zelf een verhaal in je hoofd als je een schilderij maakt? Denk je aan wat vooraf ging aan de momentopname en wat erna zou kunnen gebeuren? Of is het echt één enkel moment dat je probeert tot leven te wekken?

Het is altijd met een bepaalde intentie. Meestal is het een persoonlijk narratief, maar ik lees ook veel en probeer de ideeën over perspectieven en verhalen die mij inspireren ook toe te laten in mijn schilderijen. Maar meestal is het een persoonlijke intentie, want ik kan niet creëren zonder dat er zeen persoonlijke connectie is.

Denk je dat de films en verhalen die je zag tijdens Film Fest Gent een invloed zullen hebben op je werk? Heeft het je al ideeën gegeven?

Ja, zeker en vast. Maar het heeft tijd nodig om zich tot iets concreets te vertalen.

Ik las in een interview die je ooit gaf dat je jezelf niet zou beschrijven als artiest, maar eerder als schilder. Ik denk dat dit dateerde van toen je net was afgestudeerd. Is dit in de tussentijd veranderd?

Ik beschrijf mezelf nog steeds als schilder. Artiest zijn betekent voor mij een multidimensioneel en veelzijdig persoon die zich een weg weet te banen in alle verschillende soorten media, waar ook spreken en schrijven deel van uitmaken. Ik voel me meer als schilder omdat schilderen hetgeen is dat ik dag in dag uit doe.

Je schilderijen worden op globale schaal verkocht. Reis je zelf ook zoveel of blijf je liever in België?

Ik denk dat mijn werk meer reist dan ikzelf, maar ik probeer wel om een aantal plaatsen ook zelf te bezoeken. Al let ik ook wel heel hard op mijn ecologische voetafdruk. Ik hou van reizen en nieuwe, interessante mensen ontmoeten. Dat zorgt voor schitterende en belangrijke ervaringen die je kunnen inspireren als artiest. Maar ik ben van mening dat iedereen voordeel kan halen uit reizen en de wereld ontdekken.

Helemaal akkoord. Laten we het nu nog even over de Academie hebben. Je studeerde zes jaar gemeden af en geeft zelf aan dat de tijd enorm snel lijkt te gaan. Is je een anekdote of andere ervaring die je je nog levendig herinnert van je tijd als student?

Er is niet per se één anekdote die me te binnen schiet, maar wat ik wel kan zeggen is dat ik de mensen daar soms mis. Omringd worden door verschillende individuen die hun eigen werk aan het creëren zijn, was erg inspirerend. Elkaars inspiratie zien, praten over boeken en onderwerpen die relevant zijn op dat moment, daar denk ik vaak aan wanneer ik mijmer over mijn tijd op de Academie.

Was het moeilijk voor jou om van student naar onafhankelijke schilder te gaan en je eigen weg in te slaan?

In het begin was het best eng, maar ik studeerde af en dacht toen: ofwel zoek ik ergens een job ofwel ga ik hier 100% voor. Ik wilde het een kans geven en had geluk, want alles is erg vlot verlopen.

Hoe ging het? Waren er meteen geïnteresseerden in je schilderijen?

Ja, vanaf mijn afstudeershow waren er meteen enkele mensen geïnteresseerd en een aantal galerieën contacteerden me al heel snel. Alles wat zich vanaf dan aanbood als kans, nam ik met twee handen aan.

Heb je tips voor studenten die op het punt staan af te studeren of recent zijn afgestudeerd? Wat zijn de valkuilen waarop moet gelet worden en kansen die moeten genomen worden?

Ik zou adviseren om niet te ongeduldig te zijn. Ik heb zelf ook veel fouten gemaakt en die kwamen vooral door mijn ongeduldigheid aan het begin van mijn carrière. Ik denk dat als ik op die momenten net iets langer had gewacht, ik bepaalde problemen niet zou hebben waar ik nu wel mee worstel. Wat ik ook wil meegeven is: omring je door mensen en vrienden die je inspireren en het beste met je voor hebben. Blijf weg van galerieën die hiërarchisch denken en waar ze de artiest onderaan de ladder plaatsen, onder de galeriehouder. Je bent gelijkwaardig aan de galeriehouder als artiest, onthoud dat goed. Grijp elke kans aan om je werk te tonen. In het begin is het ok om je werk te tonen in een groezelige tentoonstellingsruimte, bijvoorbeeld.

Bezoek je de Academie nog af en toe of is het al lang geleden dat je langskwam?

Ik was er net nog twee weken gelden. Hier stonden heel wat tonnen klei, restanten van mijn grootvader, en ik heb ze gedoneerd aan het beeldhouwdepartement.

Ben je nog in contact met veel van je klasgenoten of docenten?

Ja, met mijn klasgenoten zeker! Denie Put, een vriend van mij die lesgeeft aan de Academie, gebruikt deze ruimte ook om te werken. Dat is een hele goeie connectie met de Academie. Maar ook met een aantal van mijn vroegere docenten, zoals Nick Andrews en Nadia Naveau, heb ik nog een goede band. Hen zie ik regelmatig tijdens tentoonstellingen of op café.

Ik vermoed dat het een “gesloten wereld” is in die zin dat heel wat mensen met elkaar contact houden en elkaar inderdaad snel tegenkomen op events en tentoonstellingen.

Ja, Antwerpen is inderdaad een wereld op zich. Als je naar enkele tentoonstellingen bent geweest, ken je op den duur iedereen.

We zijn alvast enthousiast om je te ontvangen op de Academie tijdens één van onze activiteiten daar. Altijd zeer welkom!