"Waarom laveren we tussen oude gewoonten en nieuwe habitats, koesteren we de ideeën van gisteren tijdens het verbeelden van verre toekomsten? Waarom laten we vastgoed een uniforme inrichting van onze steden dicteren, zonder de nodige ruimte te laten voor veelzijdigheid of kwetsbaarheid? Waarom worden onze Westerse steden nog steeds uit dezelfde steen gehouwen?
Door gesprekken te voeren met de gebruikers van ruimte in plaats van ruimtelijke professionals, wil ik de muren die we hebben opgebouwd afbreken. Niet door vanaf nul te beginnen, maar door te experimenteren met de gangbare ruimtelijke en maatschappelijke grenzen van de stad Antwerpen. Hoe kunnen we ze anders benaderen zodat ze verbinden en mogelijk maken, in plaats van verdelen en verhinderen?
Ondanks talrijke ambitieuze en innovatieve plannen, staat de meest succesvolle manier waarop we de wereld al eeuwen bewonen onder toenemende druk. Maar wat bedoelen we precies met ‘bewoonbaarheid’?
We kennen het vaak in zijn negatieve vorm – als een set technische voorschriften waaraan ons huis moet voldoen: frisse lucht, voldoende licht, gecontroleerde temperatuur, bouwfysische performantie, continue veiligheid, gegarandeerde privacy, gerespecteerde stilte, onberispelijk voorkomen… Het is wat we vaak zelf van een woning verwachten. Maar de regels errond worden vooral door de overheid bepaald. Waarom accepteren we deze eenrichtingsafspraak?
Bovendien lijken dezelfde criteria die essentieel zijn voor de bewoonbaarheid van onze privéruimtes, niet van toepassing op de publieke ruimte, laat staan de stad als geheel. Als de stad een huis was, zou het onmiddellijk als onbewoonbaar worden verklaard.
Wat als we de stad werkelijk als ons gedeelde huis zouden beschouwen? Wie is dan verantwoordelijk voor wat? Wie stelt de huisregels vast? Wie zorgt voor het huishoudelijk werk? Wie heeft de sleutels van welke ruimtes?
Kan de stad een collectief huis zijn waarin we maatschappelijke normen, vastgoedtrends, culturele gewoonten, gezinsdynamiek, de scheiding tussen publiek en privé, en de balans tussen werk en leven heroverwegen?
Om deze hypothese te testen, organiseer ik een reeks ‘tacts’ – uitnodigingen om te werken met, om te gaan met, of in opstand te komen tegen wat je weet en niet weet over bewoonbaarheid."
Nik Naudts
