September is niet alleen voor onze studenten aan de Academie een spannende maand, ook leerkrachten staan dan, sommigen voor het eerst, aan de start van een nieuw en spannend schooljaar. Hoe voelt het om elk schooljaar opnieuw voor de klas te staan op 1 september? Blijf je nerveus of verdwijnen die zenuwen na een paar jaren? En waarom kies je voor een beroep als leerkracht? Al deze vragen en meer stelde ik aan twee alumni van onze Educatieve Master Beeldende Kunsten aan de Academie. Lees je mee?
Je geeft momenteel les in een Steinerschool in Antwerpen. Welke lessen geef je dit jaar en kan je kort even vertellen hoe je daar bent terechtgekomen?
Dit is het vierde jaar dat ik aan het lesgeven ben en ik ben enorm blij met de plek die ik nu in de Steinerschool in Berchem te pakken heb. Ook mijn eerste jaar als leerkracht, ondertussen meer dan drie jaar geleden, gaf ik in diezelfde school les. Ik kon er aan de slag als leraar koperslagen & smeden, houtsculptuur en steensculptuur in de 2de en 3de graad ASO. Na mijn eerste jaar als leerkracht ben ik van school veranderd en kwam ik terecht in het Sint Romboutscollege en Berthoutinstituut - Klein Seminarie (kortweg BimSem) in Mechelen. Hier gaf ik esthetica aan het 5e middelbaar. Het pedagogisch project daar lag me niet echt, maar daarover later meer.
Ik wilde zeer graag terug naar de Steinerschool en toen ze me vroegen voor enkele vervangingen, ben ik daar meteen op ingegaan. Zo gaf ik vorig jaar een combinatie van PO, textiel en een aantal artistieke en ambachtsvakken in zowel de 1e als 2e graad. Dit schooljaar is het eerste jaar dat ik een vast urenpakket heb. Dat bestaat uit boetseren, schilderen, tekenen en ambachtelijke houtbewerking. En dit combineer ik met het uitbaten van mijn eigen juwelenatelier.
Waarom heb je ervoor gekozen een Educatieve Masteropleiding te volgen aan de Academie?
Het is nu twee jaar geleden dat ik met de opleiding begon. Waarom ik voor de opleiding koos is eigenlijk een direct resultaat van een toevallige gebeurtenis in 2018, namelijk dat ik mijn pols had gebroken. Dat is als zelfstandige juweelontwerpster niet de meest ideale situatie. En het zette me voor een dilemma waar beide uitkomsten me echt niet aanspraken: ofwel was ik er een jaartje uit en was het inkomen een groot vraagteken, ofwel bleef ik mijn job doen, maar kon ik niet dezelfde resultaten afleveren als ervoor. Op dat moment kwam ik juist een vacature tegen voor leerkracht beeldende kunst en ben ik er gewoon voor gegaan. Het leek me een leuk idee: mijn kennis en passie doorgeven, maar zelf minder met mijn handen bezig zijn, wat op dat moment de perfecte oplossing was.
Achteraf gezien ben ik zo blij met mijn beslissing, zeker nadat ik voelde dat het lesgeven me echt wel lag. Je bent heel creatief bezig en hebt tegelijk ook een sterk gevoel van zinvolheid, van iets teruggeven aan de maatschappij. Ik haalde er zoveel voldoening uit dat ik vrij snel had beslist dat ik het wou blijven doen, zeker omdat de sfeer in de Steinerschool me erg aansprak. Om mezelf een solide basis als leerkracht te geven, schreef ik me dan uiteindelijk in voor de EMA opleiding aan de Academie.
Wat betekende die extra master voor jou en je job?
Het aspect lesgeven was en blijft voor mij iets dat je pas echt leert door het te doen. Het is een vaardigheid die je moet opbouwen door daadwerkelijk voor de klas te gaan staan, te rade te gaan bij collega’s en je met vallen en opstaan eigen te maken. De beste ervaringen die ik heb opgedaan en de lessen die ik heb geleerd (what to do en what not to do), komen dan ook allemaal uit de praktijk. In de EMA heb ik vooral veel geleerd over wat er nog achter het lesgeven schuilt: hoe kijk je naar de leerplannen? Hoe zet je deze over in lesvoorbereidingen? Hoe kan je je lessen goed onderbouwen? De opleiding leert je in feite om het theoretisch luik op een zinvolle en diepgaande manier te vertalen naar de lespraktijk. Hoe je die lespraktijk dan aanpakt, is iets dat je via trial and error in de vingers krijgt.
Het is september, de eerste maand van het schooljaar. Hoe voelde je je deze eerste september?
Ik vind het toch nog altijd wel spannend om voor de klas te staan. Er komen altijd nieuwe leerlingen bij en het blijft telkens spannend om te zien wat de dynamiek in je klas is na de zomervakantie. Ik ben dit jaar bijvoorbeeld co-titularis van een klas die ik vorig jaar al kende, maar ook die leerlingen zijn ondertussen een jaartje ouder en hebben een fysieke, mentale en emotionele verandering ondergaan. Maar over het algemeen merk ik wel dat ik elk jaar zelfzekerder voor de klas sta.
Wat is er zo bijzonder aan de Steinerschool dat je er na je tussenjaar terug werd tot aangetrokken?
De Steinerschool werkt met een pedagogisch project waar ik volledig achtersta. Ook de kleinschaligheid van de school, in vergelijking met heel wat andere instellingen, werkt voor mij gewoon beter. Ik kan er een nauwe band opbouwen met leerlingen én collega’s. De missie van de Steinerschool draait volledig rond het welbevinden van het kind: wat kunnen we doen zodat elke leerling zich goed voelt en het beste van zichzelf kan ontdekken in alle vakken? De nadruk ligt hier niet op presteren en een bepaald niveau nastreven, wat in veel ASO scholen vaak nog eens gefocust is op een erg rechtlijnig en cognitief doel. “Kan je een bepaald cijfer niet halen? Dan hoor je hier misschien niet thuis.” Dat past niet in de visie die ikzelf nastreef op vlak van onderwijs.
Ik ga ervan uit dat kinderen nood hebben aan een totaalpakket om te weten te komen waar hun passie en talenten liggen. Dit gaat dus verder dan enkel theorievakken, maar omvat ook praktische en creatieve vakken. Verder helpen de kleinere klasgroepen in de Steinerschool om een goede verbinding te ontwikkelen met de leerlingen. Je ziet hoe elk individu omgaat met bepaalde opdrachten en bent enorm blij en trots als iemand met de techniek aan de slag gaat, zich er volledig in onderdompelt en een mooi resultaat op tafel legt. Het zijn dan wel niet allemaal meesterwerken, maar individueel kan het voor die ene leerling toch een hele prestatie zijn. Als er tijdens besprekingen dan complimentjes en mooie commentaren volgen, merk je dat de leerling in kwestie helemaal opbloeit. Het zijn die kleine succesjes waar ik het voor doe.
Leerkrachten zijn de laatste tijd wel vaker in het nieuws en het beroep wordt soms niet in het beste daglicht gesteld. Hoe sta jij daar tegenover?
Ik zou zelf ook niet 100% in het onderwijs willen en kunnen staan. Alles wat je buiten je definitieve uren moet doen, komt er nog eens bovenop en is heel veel en zwaar. Dat merkte ik al in de opleiding: wat daar werd voorgeschoteld als allesomvattende rol van de leerkracht, leek me echt niet haalbaar. Je moet een supermens zijn om aan al die eisen te voldoen. Zo moet je contact houden met ouders, lessen voorbereiden, taken en testen verbeteren, deelnemen aan klassenraden, de werking binnen de scholengroep mee opvolgen en nog veel meer. Als dat allemaal hoort bij de standaardrol van leerkracht, dan klopt er volgens mij iets niet en is er ergens in het verleden iets fout gelopen. Ik heb het geluk dat ik geen toetsen moet verbeteren of verslagen moet nalezen, maar zelfs dan nog zie ik het niet zitten het takenpakket voltijds aan te pakken.
Laatste vraag: welke plaats krijgt kunst in jouw leven, los van je beroep?
Als er tijd over is, teken ik heel graag en veel. Het zijn dan vooral schetsen en verwerkingen die heel fel naar het illustratieve neigen. Ook op vakantie merk ik dat ik graag met kunst bezig ben, vooral dan fotografie. Ik let dan extra op het gebruik van kleur en hoe ik mijn onderwerp in beeld breng. Ik trek vaak foto’s met het idee: hier zal ik ooit nog een verwerking van maken. Die “ooit” laat dan meestal wel erg lang op zich wachten, maar de goeie intenties zijn er alvast!